Prvi mart je prelomni historijski trenutak savremene BiH jer potvrđuje bosanskohercegovačko državno, pravno, političko i društveno trajanje i uzdizanje. Ovo je historijska činjenica koja je naučno i društveno verificirana. Činom nezavisnosti BiH se u formi nezavisne države, politički reuspostavila. Referendumom su potvrđeni bosanskohercegovačka državnost, samostalnost i nezavisnost kao većinsko opredjeljenje građana BiH.
Taj historijski datum i naučno verificiranu, pravnu i historijsku činjenicu, vlasti manjeg entiteta još ne prihvataju. Ali značaj ovog historijskog datuma daleko prevazilazi dnevnu antibosanskohercegovačku politiku. Historijska činjenica je da je BiH tim danom postala članica međunarodne zajednice, internacionalno priznata 177. članica Ujedinjeih Nacija. To je nepobitna stvarnost s kojom antibosanskohercegovačka politika mora računati, jer se ta pravna stvarnost ne može dovesti u pitanje.
Referendumom su stvoreni preduvjeti za međunarodno priznanje državnog suvereniteta i političke nezavisnosti BiH, suvereniteta, teritorijalnog integriteta i državno, pravno, političkog kontinuiteta, koji omogučuju egzistenciju največih bosanskohercegovačkih vrednota Ideje Bosne i Bosanskog duha. I baš na te vrednote, koje su stotinama godina utemeljivale BiH, koje su stotinama godina hranjene iz bosanskohercegovačke historije, tradicije, kulture, odmah poslije međunarodnog priznanja, izvršena je agresije i genocid. Strategija agresvno genocidnog zla udarila je na simbol bosanskohercegovačkog trajanja i uzdizanja, na bosanskohercegovačke čuvare. To se ne smije i neće zaboraviti. To se mora i hoće pamtiti u ime života bosanskohercegovačkih vrednota. Obnova vjere u te vrednote je strateški cilj svih onih koji poštuju državu BiH.
Samo slobodan čovjek, građanin, svojom uutrašnjom energijom može doći do te vjere. Ali BiH još nema državnih garancija za svoju slobodu. Gdje postoji strah nema slobode. Gdje se ne može govoriti svojim maternjim jezikom nema demokratije, ljudskih prava i sloboda. Dok se BiH progoni zbog svojih vrednota, dok BiH još traga za istinom i pravdom, dok BiH još broji svoje mrtve i traži nestale u znak poštovanja prema svima onima koji su prepoznali značaj nezavisnosti i suvereniteta države i dali svoj glas za nezavisnost i budućnost, dužni smo graditi demokratsku, jedinstvenu državu BiH, dužni smo obilježavati Dan nezavisnosti, dužni smo se boriti protiv stratega i ideologija zla.
Oni koji poštuju jedinstvenu, suverenu, nezavisnu, demokratsku BiH, oni koji priznaju historijske rezultate referenduma iz 1992. godine, oni koji priznaju naučno verificiranu činjenicu da je BiH priznata tada kao nezavisna država, treba da se osjećaju počastvovano zbog historijske činjenice da pripadaju generaciji utemeljitelja nezavisne države BiH. Ostale koji rečeno negiraju nećemo moliti, već poručiti Dan nezavisnosti je bio jeste i vječno će ostati simbol bosanskohercegovačkog državnog i društvenog trajanja i uzdizanja. Slavili ga ili ne BiH je nezavisna država koja kao takva postoji.
Institut za istraživanje genocida, Kanada
