Armin Čusto, član Internacionalnog ekspertnog tima Instituta za istraživanje zločina genocida Kanada-IGK
UBISTVA, MASOVNE GROBNICE, SILOVANJA, LOGORI SU TEMELJI REPUBLIKE SRPSKE
Prvostepenom presudom Međunarodnog suda u Haggu za bivšu Jugoslaviju bivši predsjednik Republike Srpske i vrhovni komadant vojske Republike Srpske Radovan Karadžić osuđen je na 40 godina zatovora, pri čemu je isti odgovoran za genocid u Srebrenici, etničko čiščenje nesrpskog stanovništva, ubistva, progone, uzimanje taoca za civile, četverogodišnje granatiranje i opsadu glavnog grada Sarajeva, ali da isti nije kriv za genocid počinjen u sedam općina (Prijedor, Ključ, Foča, Sanski Most, Vlasenica, Zvornik i Bratunc) u BiH tijekom 1992. godine, te za zločine u 20 bosanskohercegovačkih općina. Nedugo nakon ove presude isti sud je predmetu Vojislav Šešelj donio presudu kojojm se šef radikala oslobođen svih tačaka optužnice. Navdene odluke suda u Haggu su kod porodica žrtava genocida, vodećih međunarodnih i domaćih pravnih autoriteta, sociologa, vojnih analitičara, izazvalo šok i nevjericu jer su izdati osnovni principi čovječnosti, prava ali i nada da nikada na ovim prostorima ne bude rata i genocida. Navedene presude su kreatorima zla na ovim prostorima dale podstrek da prave planove za neki novi genocid, jer sud nije snašao snage da pored relevantnih dokaza zasnovanim na pouzdanim valjanim podacima donese presudu da je Radovan Karadžić pored Srebrenice kriv za genocid u gore navedenih sedam općina.
Naime, u čitanju presude Radovanu Karadžiću predsjednik sudskog vijeća je istakao da tužilaštvo nije dokazalo da namjera Radovana Karadžića kao predsjednika RS i vrhovnog komadanta vosjke RS-e bila namjera potpunog ili djelomičnog uništenja nesrpskog stanovništa, odnosno ubijanja pripadnika grupe (bošnjačkog i hrvatskog naroda), nanošenje teške tjelesne ili duševne povrede pripadnicima te grupe,smišljeno nametanje pripadnicima te grupe životnih uslova koji su sračunati da dovedu do njenog potpunog ili djelimičnog fizičkog uništenja i uvođenje mjera kojima je cilj sprečavanje rađanja unutar te grupe i prisilno premještanje djece te grupe u drugu grupu. Dakle, actus reus (objektivni elemenat genocida koji podrazumjeva izvršenje radnji genocida postavljenih u članu 4. Statuta MKSJ) i mens rea (subjektivni elemenat genocida odnosno postanjanje genocidne namjere da se u potpunosti ili djelomično uništi nacionalna, etnička, rasna ili vjerska grupa) nisu dokazani prema mišljenu sudkog vijeća. Ukoliko se analizira i usporedi definicija i elmenti genocida i etnički sastav stanovništva Bosne i Hercegovine (prema popisu stanovništva iz 1991. godine) prije i poslije agresije i genocida, sa događajima koji su počinjeni u agresiji, otvara nekoliko teza: Gdje je nestalo nesrpsko stanovništvo iz Prijedora, Ključa, Foče, Sanskog Mosta, Vlasenice, Zvornika i Bratunca-da li je isto stanovništvo pobijeno, protjerano ili na human način iseljeno iz tih gradova, ako se uzme u obzir činjenica da u tim gradovima nakon agresije nije ostao niti jedan Bošnjak odnosno Hrvat. U navedenim gradovima bošnjačko stanovništvo je činilo apsolutnu ili relativnu večinu, pa u tom slučaju definicija genocida koja predstavlja potpuno ili djelomčno uništenje jednog naroda, da li je ispunjena u gore navedenim gradovima? Logori koji postojali u navedenim općinama uspostavljeni na temelju odluka vojnog i političkog vrha Republike Srpske, u kojima je zatvarano, premlačivano i ubijano nesrpsko stanovništvo, ispunjavaju li elemenat genocida – “nanošenja teških tjelesnih ili duševnih povreda pripadnicima te grupe kao i smišljenog nametanja pripadnicima te grupe životnih uslova koji su sračunati da dovedu do njenog potpunog ili djelimičnog fizičkog uništenja.
Masovne grobnice (Tomašica, Crni Vrh, Ramin grob, masovne grobnice u Hrastova glavica i Sasina……) u kojima su eksumirana tijela ubijenih Bošnjaka i Hrvata predstavljaju li dokaz genocidne namjere potpunog ili djelomičnog uništenja jednog naroda? Tijela nevino ubijenih su više puta vađena i premještana iz jedne u drugu masovnu grobnicu u cilju da se nikada ne dođe do potpunog skeleta,ali ista tijela su spaljivana da se u potpunosti izbriše trag da su počinjena ubistva. Istribljenje nesrpskog stanovništva u navedenim gradovima kroz masovna ubistva, logore, masovne grobnice za sudsko vijeća ne predstavljaju dovoljan dokaz da je počinjen genocid odnosnod a su ispunjeni kriteriji genocida, actus reus i mens rea.
Zbog nelogičnosti i nejasnog tumačenja actus resus i mens reas pored očiglednih dokaza da je počinjen genocod, aktualni srpski i srbijasnki političari počeli su iznositi teze o individulanoj odgovornosti Karadžića a ne njegovoj političkoj i vojnoj odgovornosti, pri čemu se svjesno želi umanjiti čin agresije i genocida počinjenog u Bosni i Hercegovni. Ovdje posebno brine ponašanje države Srbije koja zaboravlja činjenicu da je Stalni sud u Haggu koji utvrđuje odgovornost država, presudom iz 2007. godine utvrdio odgovornost Srbije za genocid. Njen politički vrh bez imalo stida poziva na dobro susjedske odnose a mogučnost revizije tužbe za genocid protiv Srbije isti ocjenju kao postupke koji uvode nove podjele i sukobe.
Poruka prema državi Srbiji ali i predstavnicima manjeg bh.entiteta mora biti jedinstvena, država Srbija je jedan od direktnih krivaca za agresiju i genocid u Bosni i Hercegovni, koja je svojim političkim i vojnim aparatom pomagala vojnom i političkom vrhu Republike Srpske u izvršenju genocida.